Strona: Otwarte dane badawcze / Centrum Informacyjno-Biblioteczne

Otwarte dane badawcze

Czym są otwarte dane badawcze (Open Research Data)?

Dane badawcze to wszelkie dane, które zostały uzyskane podczas procesu badawczego i użyte w pracy naukowej.  

Aby dane badawcze mogły zostać określone jako otwarte należy je udostępnić w taki sposób, aby każdy miał do nich nieograniczony dostęp oraz mógł je dowolnie wykorzystywać, modyfikować i redystrybuować z poszanowaniem prawa.

Co zaliczamy do danych badawczych?

  • dokumenty tekstowe, notatki
  • dane niecyfrowe : opisy procedur, dzienniki laboratoryjne, dane przestrzenne, notatki z eksperymentów , próbki, nagrania dźwiękowe (specyfikacja dziedzinowa)
  • kwestionariusze, ankiety, wyniki badań naukowych
  • oprogramowanie (skrypty, pliki wejściowe)
  • wyniki symulacji komputerowych
  • zbiory wielkich danych (ang. „big data”)
  • dostęp do treści naukowych (np. w ramach licencji Creative Commons) pozwala na lepsze „zrozumienie” dołączonych do treści danych (kontekst, metodologia pozyskania)

Otwarcie danych badawczych umożliwi:

  • lepszą komunikację i wymianę informacji pomiędzy specjalistami reprezentującymi różne dyscypliny nauki
  • wzrost liczby cytowań zarówno samych danych, jak i publikacji na nich opartych
  • możliwość przeprowadzania analiz na podstawie unikalnych danych, których nie można ponownie zebrać
  • możliwość oceny rzetelności prowadzonych badań
  • możliwość wykorzystania istniejących zasobów i obniżenia kosztów badań

Otwarte dane są gromadzone i udostępniane w repozytoriach danych badawczych.

Czy wszystkie dane powinny być otwarte?

  • nie wszystkie zbiory danych mogą posiadać otwarty charakter, w szczególności dotyczy to danych osobowych, komercjalizacji wyników badań oraz bezpieczeństwa narodowego
  • informacja o istnieniu danych zawsze powinna być publicznie dostępna, co pozwala uniknąć duplikacji badań
  • w przypadku danych nie mających charakteru otwartego inni mogą się dowiedzieć o takich danych i negocjować z nami dostęp

Ograniczenia otwartych danych badawczych:

1. Finansowe

  • wiedza jako towar rynkowy
  • opłaty za dostęp do danych 

2. Techniczne

  • zapis w formacie utrudniającym odczytanie
  • specjalistyczne oprogramowanie
  • formaty uniemożliwiające ponowne wykorzystanie danych

3. Prawne

  • prawo autorskie
  • prawo osób trzecich
  • prawa pokrewne
  • prawo przysługujące pracodawcy
  • tzw. sui generis do baz danych (chroniona zawartość bazy przed nieuprawnionym korzystaniem)

     Otwarte Dane Badawcze (ang. Open Research Data – ORD) stanowią część szerszej idei, jaką jest Otwarta Nauka, na którą składa się również otwarty dostęp do publikacji (ang. Open Access – OA) oraz otwarta komunikacja naukowa (ang. Open Scholarly Communication – OSC).

Narodowe Centrum Nauki pod pojęciem "danych" rozumie zarówno dane zebrane i dotąd nieprzetworzone, jak i dane wytworzone i poddane analizie (obejmuje formaty zarówno cyfrowe , jak i niecyfrowe).

Narodowe Centrum Nauki wprowadza obowiązek dołączania planu zarządzania danymi badawczymi do formularza wniosku o finansowanie projektu (Komunikat „Plany NCN w zakresie zarządzania danymi naukowymi” z dnia 3.04.2019 r.). Plan ten będzie uzupełniany na etapie składania raportu końcowego i oceniany po zakończeniu realizacji projektu. Jest to pierwszy etap wprowadzania przez NCN polityki otwartego dostępu do danych naukowych wytworzonych w ramach realizacji projektów finansowanych przez Centrum, a w niedalekiej perspektywie również do publikacji naukowych. W serwisie internetowym NCN zamieszczono już wytyczne oraz szczegółową instrukcję dla wnioskodawców odnośnie tworzenia DMP w projekcie badawczym.

Dodatkowe informacje: 

Otwarte dane badawcze w warsztacie pracy naukowca

Otwieranie małych danych badawczych

Dobre praktyki publikowania danych badawczych

Nasze serwisy używają informacji zapisanych w plikach cookies. Korzystając z serwisu wyrażasz zgodę na używanie plików cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki, które możesz zmienić w dowolnej chwili. Więcej informacji odnośnie plików cookies.
Obowiązek informacyjny wynikający z Ustawy z dnia 16 listopada 2012 r. o zmianie ustawy – Prawo telekomunikacyjne oraz niektórych innych ustaw.

Akceptuję